بیماری های ماهیان زینتی
به طور کلی در مقایسه با طبیعت ، محیط آکواریوم از نظر ابتلا به بیماریها دارای مزایا و معایبی به شرح زیر می باشد :
مزایا :
1 کنترل بیماریها به مراتب در آکواریومها آسانتر است .
2 مصرف داروهای شیمیایی عملی و اقتصادی است .
3 شناسایی و قرنطینه ماهی بیمار آسانتر است .
4 چرخه زندگی انگلها محدود است .
معایب :
1 سرعت بیمار شدن ماهی ها و همه گیرِی آنها بیشتر است .
2 ایجاد شرایط نامساعد و در نتیجه آماده شدن ماهی ها برای ابتلاء به بیماری بیشتر است.
3 امکان آلوده شدن ماهی های مقاوم به برخی از بیماریها که در طبیعت معمولا به آن آلوده نمی شوند، بیشتر است .
4 در شرایط نامساعد ، ماهی امکان فرار از محیط ناسالم را ندارد.
خوشبختانه
مقدار و انواع بیماریهایی که ماهیهای آکواریومی را تهدید می نمایند ،
بمراتب از عوامل بیماریزای موجود در طبیعت کمتر است .علت اصلی آن دور بودن
آکواریوم از منابع بیماری زا ، و به خصوص نامساعد بودن شرایط داخلی آن برای
رشد ونمو عوامل بیماری زا در مقایسه با محیط طبیعی می باشد .بنابراین اگر
کنترل محیط آکواریوم به روش صحیح انجام گیرد ، ماهی های داخل آن ممکن است
هرگز بیمار نشوند .
نحوه شناسایِی ماهیهای بیمار :
به
طور کلی رفتار و وضع ظاهری ماهی بیمار از ماهی های سالم متمایز است ،
بنابراین به آسانی می توان در یک آکواریوم بین تعدادی ماهی ، یک یا چند
ماهی بیمار را شناسایی نمود .عوامل ظاهری عمده ای که در تشخیص و شناسایی
ماهی بیمار موثر هستند عبارتند از :
1 بی حال شدن ماهی
2 فرار نکردن در اثر تحریک یا ترساندن
3 شنای غیر طبیعی
4 جداشدن از سایر ماهی ها و کناره گیرِی کردن از آنها
5 مالیدن بدن به دیواره ها یا کف
6 ماندن در سطح آب
7 بازنگه داشتن دهان
8 سریع شدن تنفس و افزایش تعداد آن در دقیقه
9 پرِیدن از آب
10 کم رنگ شدن سطح بدن
11 خونریزی جلدی
12 سخت شدن یا پاره شدن باله ها
13 تا خوردن باله ها
14 ظهور لکه های سفیدیا قرمز بر روی بدن
15 پیدا شدن لکه های ابر مانند بر روِی بدن
16 امساک یا غیر طبیعی بودن تغذیه
هر
ماهی بیمار ممکن است یک یا چند عامل از عوامل مذکور را نشان دهد .در هر
صورت بلافاصله پس از ظهور علائم باید در اسرع وقت نسبت به شناسایی و کنترل
عامل بیماری زا اقدام نمود ، در غیر این صورت ممکن است ماهی ها در وضعی
قرار گیرند که کنترل یا مداوای آنها امکان پذیر نباشد .
عوامل بیماری زا در ماهیهای آکواریومی
به طور کلی عوامل بیماری زا در ماهی های آکواریومی را می توان به شش دسته تقسیم نمود :
1 بیماری های حاصله از نامساعد بودن عوامل محیط زیست
2 بیماری های حاصل از بدی تغذیه
3 بیماری های وِیروسی و باکتریایی ( میکروبی )
4 بیماری های حاصل از انگلهای خارجی و داخلی
5 بیماری های در اثر ضربه ، خراش و غیره ( مکانیکی )
6 بیماریهای حاصل در اثر عوامل ناشناخته
جلوگیری از آلوده و بیمار شدن ماهیها
در
نگهداری ماهی های آکواریومی باید توجه داشت که همواره جلوگیری از آلوده و
بیمار شدن ماهی ها بمراتب عملی تر ، آسانترو مهمتر از کنترل و معالجه
بیماری ها می باشد .بنابراین حداکثر کوشش باید به عمل آید تا محیطی خوب و
مناسب برای ماهی ها ایجاد گردد .براِی این منظور عوامل زیر باید به بهترین
وجه مورد توجه قرار گیرند :
1 اکسیژن کافی
2 درجه حرارت مناسب
3 نور کافی
4 پ – هاش مناسب
5 نبودن هر گونه فلز بدون روکش در داخل آکواریوم
6 از بین بردن کلر آب قبل از افزودن به آکواریوم
7 گیاه کافی در آکواریوم
8 تغذیه صحیح از نظر نوع غذا ، نحوه و تعداد تغذیه در روز
خوشبختانه
تعداد عوامل بیماریزا در ماهی ها آکواریومی بسیار محدود می باشند اگرچه
تشخیص اکثر بیماری ها تخصصی بوده و اکثراً توسط افراد عادی عملی نمی باشد
.
1 کمبود اسپرم
2 آب دارای املاح اضافی است اصطلاحاً سنگین است.
3 حمله قارچها به تخمها
1
کمبود اسپرم – علت کمبود اسپرم ضعیف بودن ماهی نر است. باید ماهی نر از
ماهی ماده حداقل یک هفته بصورت جداگانه نگهداری شود و در این مدت با غذاهای
مقوی و متنوع تقویت شود و تا زمان آماده شدن کامل برای تخم ریزی تمام نکات
بهداشتی رعایت شود و کنترل زنجیره های مراقبتهای ویژه و شرایط لازم
آکواریم بصورت ایده آل باشد. که در آنصورت باید ماهیهای نر شاداب و سرحال
باشند تا بتوانند در موقع تخم ریزی اسپرم کافی برای بارور ساختن تخمها رها
سازند.
2
آب دارای املاح اضافی است و اصطلاحاً آب سنگین است آب دارای املاح متعددی
است که مهمترین آنها نمکهای کلسیم و منیزیم می باشند. مقدار این نمکها در
هر آب و در هر منطقه کشورمان متفاوت است و اصطلاحاً مقدار املاح موجود در
آب را سختی آب یا میزان سنگینی آب یا DH آب می گویند. اندازه درجه DH
آب را با دستگاهی بنام سختی سنج اندازه گیری می نمایند. ازطرفی هر گونه و
هر نوع از ماهیها با شرایط خاصی می توانند تخمریزی کنند و تخم هر کدام از
آنها احتیاج به درجه سختی آب معینی دارد.
3
حمله قارچها به تخمها چون تخمها در یک مکان ثابت و بدون حرکت هستند. حمله
قارچها به تخمها شروع می شود، که در ابتدا به تخمهای سفید و خراب شده حمله
ور می شوند. این عمل که حمله قارچها به تخمها خواهد بود، باعث سفید شدن و
خراب شدن بقیه تخمها خواهدشد. قارچها با صدمه وارد کردن به تخمها منجر به
نابودی آنها می شوند و روی تخمها یک غشای ابری سفید رنگ ظاهر می شود که این
غشای سفید رنگ همان قارچها هستند.
راههای کنترل و جلوگیری از رشد قارچها عبارتند از :
الف تخمها در جای تاریک قرار گیرند.
ب درجه حرارت آب تخمها 27 تا 29 درجه سانتیگراد باشد.
ج به تخمها داروی ضد قارچ اضافه کنید. برای کنترل و جلوگیری از رشد قارچها بهترین دارو متیلن بلو بصورت حمام دائم است.
د حدالامکان تخمهای فاسد شده را از آکواریم خارج کنید.
ج بررسی تلفات لاروها و علل بیماری آب آوردگی کیسه زرده نوزادان
نوزادانی
که تازه از تخم در می آیند، دراطراف کیسه زرده آنها مقدار غیر طبیعی مایع
جمع می شود. رنگ نوازدان از بقیه روشنتر می شود . نسبت به نوزادان سالم
کمتر فعالیت دارند و از کمر حالت خمیدگی پیدا می کنند و به نظر می رسد که
کیسه زرده آنها جذب بدنشان نمی شود و هیچ تغییری حاصل نمی شود. در واقع سه
عامل مهم در بوجود آمدن چنین حالاتی نقش مهم دارند که عبارتند است:
1 مسمومیت شیمیایی مثلاً با نوعی فلز مثل زنگ آهن و غیره .
2 آب دارای املاح زیادی است که اصطلاحاً گفته می شود آب سنگین است.
ناشناس